Podczas prowadzenia zajęć jogi dla osób z autyzmem i zespołem Aspergera napotykam wiele trudności, które nie występują podczas prowadzenia zajęć dla osób neurotypowych. Uczestnicy moich zajęć, bardzo często mają trudności z odwzorowywaniem prezentowanych asan, a podpowiedzi werbalne są dla nich najczęściej niezrozumiałe i powodują większy zamęt. W takich sytuacjach niezbędne jest zastosowane pomocy „niestandardowych”, aby w jak najbardziej klarowny sposób wytłumaczyć podstawy pozycji.

Niektóre osoby z autyzmem, potrzebują dodatkowego wizualnego wsparcia podczas wykonywania ćwiczeń. Takim wsparciem, które proponuję może być kostka do jogi. 

Zastosowanie.

Podczas zajęć kostka może być wykorzystywana  przez osobę prowadzącą zajęcia i/lub przez uczestników.

Przykładowa kostka do jogi.

Poniżej przedstawiam przykładowy szablon do samodzielnego wykonania kostki do jogi. Na kostce przedstawionych jest sześć przykładowych pozycji jogi, oczywiście można zrobić sobie kilka kostek w celu urozmaicenia zajęć. Kostka może składać się z pozycji stojących, siedzących, wygięć, skłonów itp. Na kostce mogą być asany które dane dziecko lubi najbardziej i np 1 za którą dziecko nie przepada :)

Zastosowanie.

Podczas zajęć można wraz z dzieckiem wybierać konkretne karty z pozycjami jogi - przy okazji ćwicząc umiejętność wyboru oraz komunikacji lub stworzyć przed zajęciami plan z kart, aby dziecko wiedziało jakie pozycje na dzisiejszych zajęciach będą wykonywane. Dzięki temu zajęcia będą bardziej spójne oraz przewidywalne a dziecko będzie czuło się bardziej bezpiecznie.

Przykładowe karty do jogi.

Poniżej proponuję przykładowe karty, które przedstawiają asany (pozycje jogi). Karty mają trzy rodzaje szczegółowości graficznej (symbole wizualne, obrazki, zdjęcia). Należny wybrać rodzaj kart do możliwości percepcyjnych dziecka. Do kart można również dołączyć nazwy asan w celu pobudzenia komunikacji dziecka.

Podkładki służą do nauczenia prawidłowego ustawienia dłoni oraz stóp na macie, podczas wykonywania konkretnej asany. Ponieważ prawidłowe ułożenie dłoni oraz stóp, jest kluczowe podczas budowania każdej pozycji.

Zastosowanie

Podkładki należy ułożyć na macie tak, aby osoba wykonująca asanę wiedziała w jaki sposób ma ustawić dłonie lub stopy. Następnie dajemy polecenie werbalne np.: „połóż ręce na podkładki”, co wydaje się być prostsze do zrozumienia dla osoby niepełnosprawnej, niż: „ustaw dłonie z przodu maty na szerokość barków, rozstaw szeroko palce dłoni … itd. W taki sam sposób postępuję z „podkładkami” na stopy: „ustaw stopy na podkładki”, zamiast długiego, najczęściej niezrozumiałego polecenia: „skocz do rozkroku, stopy ustaw równolegle, palce stóp do przodu … itd”. Podczas komunikowania się z osobami ze spektrum autyzmu, wszystkie polecenia powinny być krótkie i klarowne, a nasze słownictwo powinno być jak najbardziej zrozumiałe, dostosowanie do możliwości poznawczych uczestników zajęć.

Przykładowe ułożenia podkładek:

Ważne jest, aby kolor „podkładek”, był kontrastujący z kolorem maty. Ułatwi to uczestnikom zajęć zlokalizowanie „podkładek”, oraz prawidłowe wykonywanie poleceń.

Jak wykonać „podkładki”?

Samo wykonanie takiej pomocy jest bardzo proste i nie wymaga dużych nakładów finansowych. Wystarczy wziąć starą, wysłużoną matę, narysować na niej kształt dłoni oraz stopy i wyciąć wcześniej narysowane kształty. Proste, szybkie do wykonania, bardzo tanie i przede wszystkim bardzo pomocne podczas prowadzenia zajęć :)

Podczas początkowej oraz końcowej relaksacyjnej części zajęć, pomocną może okazać się spokojna muzyka, dzięki której osoby ćwiczące szybciej, oraz z większą łatwością wyciszają swoje ciało skupiając uwagę na dźwiękach dopływających do ich ciała przez kanał słuchowy.

Prezentowane przeze mnie pomoce, są jedynie propozycją do zastosowania podczas prowadzonych zajęć, oczywiście można je modyfikować wedle swojego uznania, dostosowując je do konkretnych potrzeb uczestników zajęć.

Autor:

Mariusz Żelazko

Pedagog specjalny, instruktor jogi